Eens in de twee jaar heb ik een extra reden om naar Frankrijk af te reizen. Dan vindt in september in de hoofdstad van de Franse Ardennen, Charleville-Mézières, het grootste marionettenfestival ter wereld plaats. En ook deze keer keken wij onze ogen uit.
Zelfgemaakte, onvervangbare marionetten
In mijn “wilde” jaren betrok ik, samen met andere studenten, een huis aan de Amsterdamse Brouwersgracht. Terwijl wij onze schamele bezittingen het pand binnen brachten, maakte de (volwassen) zoon van onze buurman zijn opwachting. Hij sprak zijn grote zorg uit: “Wees heel voorzichtig met kaarsen en kachels. Mijn vader is zo bang voor brand. Hij bezit zelfgemaakte, onvervangbare marionetten.” Inderdaad stond op de gevel van het buurpand aangegeven dat daar ‘Het Eerste Amsterdamsche Marionettentheater’ was gevestigd. Voor het venster stonden op een kartonnen kaartje de voorstellingsdata geschreven.
Met open mond gekeken
Om de buurman te overtuigen van ons respect voor zijn kostbare bezittingen besloten wij de eerstvolgende voorstelling te bezoeken. Die woensdagmiddag waren wij de enige gasten. De buurman bleek een oude, wat breekbare man te zijn, die ons bezoek zeer op prijs stelde. Met open monden en grote ogen keken wij naar de prachtige voorstelling. Voor een indrukwekkend, ook zelfgebouwd decor, bracht hij de poppen overtuigend tot leven. Uiteraard zijn wij, na dat bezoek, altijd voorzichtig geweest met vuur.
Noord-Frankrijk vanwege rust én brocantes
Ik breng veel tijd door in het noorden van Frankrijk. Het duurt niet lang voordat je er bent en er heerst de stilte die ik in Nederland niet vind. De uitgestrekte, glooiende bosschages vervelen nooit. Misschien blinken de meeste plaatsjes niet uit door hun schoonheid. Maar ze maken dat gemis voor mij ruimschoots goed door veel ‘brocantes’ te organiseren.
Poppenspelers uit hele wereld op marionettenfestival
Dit jaar verheugde ik me eens te meer op mijn verblijf. Vanwege het 8daagse, internationale marionettenfestival dat hier al sinds 1961 wordt georganiseerd. Het is niet denkbeeldig dat mijn vroegere buurman van de Brouwersgracht hier ooit is geweest en misschien zelfs heeft deelgenomen. Er komen immers poppenspelers uit de hele wereld naar dit festival. Honderden voorstellingen zijn er te bezoeken, in zalen, theaters en andere locaties. En er zijn veel voorstellingen ‘en rue’; op de pleinen, in de parken en in de straten van deze mooie stad.
Charleville-Mézières sfeervol podium
De poppen blijven lang dansen, ook op de Place Ducale in Charleville-Mézières.
Want dát is Charleville-Mézières; een prachtige stad aan de Maas die hier uiteraard ‘La Meuse’ heet. Charleville werd gesticht in 1606 door hertog Carlo I Conzago. De plattegrond is simpel: een centraal plein met aansluitende rechte straten. Dat centrale plein, Place Ducale, is ontworpen in de stijl van een Italiaans piazza. Het wordt omringd door gele bakstenen gebouwen met een arcade, waaronder gezellige terrassen schuilgaan. Zo vormt dit plein een sfeervol podium voor vele voorstellingen.
Voorstellingen overstijgen ons idee van poppenspel
Met een gammel karretje reist deze jonge vrouw de wereld rond.
Er zijn optochten van steltlopers, vuurspugers en jongleurs. Poppenspelers die poppen veranderen in jongetjes van vlees en bloed. We bewonderen een voorstelling waarin een meisje zichzelf transformeert tot pop. En zien drie meisjes een balletvoorstelling uitvoeren met een pop die in hun handen tot de meest virtuoze danspassen in staat is. We bewonderen papieren theaters waarmee de trotse eigenaar rondloopt en lachen om de idiote draaimolen waarin het publiek mee mag ‘rijden’. Ademloos kijken we naar een voorstelling waarin een jonge vrouw het einde der tijden lijkt te hebben overleefd. Met een gammel karretje van takkenbossen reist ze door de wereld. In het karretje een schildpad en een hond, die ze overhaalt om op te treden voor publiek. Ze is meer een bewegend kunstwerk. Zo zijn er wel meer voorstellingen die ons idee van ‘poppenspel’ overstijgen.
Poppen zelf blijven nog uren dansen
Le Grand Marionettiste speelt scenes uit ‘de vier heemskinderen’.
Natuurlijk bewonderen we ook het grote marionettenuurwerk, gemaakt door de kunstenaar Jacques Monestier. ‘Le Grand Marionettiste’, een 10 meter hoge pop van messing, voert dagelijks 12 verschillende stukjes op uit de legende van ‘de vier heemskinderen’. Om de imposante binnenkant van het uurwerk te bewonderen, brengen we een bezoek aan het ‘Musée de l’Ardenne’. Hier zijn marionetten uit de hele wereld te zien. Natuurlijk ontbreken ‘onze’ Jan Klaassen en Katrijn niet! Een uitgebreid bezoek wordt het echter niet. Daarvoor zijn we te onrustig. Er is op straat zoveel te zien en te beleven. Tot ’s avonds laat lopen we rond. Daarna gaan we naar huis, moe maar tevreden. De poppen zelf blijven nog uren dansen!
Militairen met mitrailleurs zijn geen act
Bij het verlaten van het festival passeren we aan het einde van de straat militairen met geladen mitrailleurs. De gedachte dat er een act wordt opgevoerd, wordt al snel verdrongen door het besef van de werkelijkheid. De tijd dat verschillen in opvattingen en de angst van een marionettenspeler konden worden opgelost met een kennismaking en een goed gesprek lijken definitief voorbij.
Marionettenfestival weer in 2019
Het volgende marionettenfestival in Charleville-Mézières is in 2019. Wilt u over twee jaar ook dit festival bezoeken? Schrijft u zich dan in voor de nieuwsbrief: festival-marionette.com.
Zondag 1 oktober is de laatste voorstelling van Jan Klaasen en Katrijn op de Dam in Amsterdam. Maar het Amsterdamse Marionettentheater én het Nederlandse Marionettentheater in Amsterdam verzorgen het hele jaar door voorstellingen voor kinderen én volwassenen.
Recente reacties