Eind jaren zeventig woonde ik in een woongroep in Amsterdam. Eens per week, op maandagavond, hadden we ‘Huisvergadering’. Verplichte aanwezigheid. Op deze bijeenkomsten kwam alles aan de orde wat er zoal besproken moest worden wanneer je met elkaar een huis wilt bewonen. De film Kollektivet die ik deze week bezocht was dan ook een feest der herkenning.

Mijn bijnaam was ‘Pleewiet’

In het zogenoemde ‘Logboek’, werd alles was was besproken voor de eeuwigheid vastgelegd. Aangezien alle bewoners van de woongroep betrokken waren bij het Amsterdamse actieleven van die tijd, werd op deze Huisvergadering ook verslag uitgebracht over de verschillende bijeenkomsten elders in de stad en hoe wij, als groep, dat gingen opvolgen. Dat gedeelte van de vergadering verliep altijd soepel. Zelfs het agendapunt ‘Financieel’ leverde weinig problemen op, terwijl wij toch geen van allen een flink gevulde bankrekening achter de hand hadden. De gemoederen konden echter flink oplopen bij de ‘Huishoudelijke zaken’ en de ‘Persoonlijke punten’. Ik kreeg al snel de bijnaam “Pleewiet”: en dan begrijpt iedereen vast wel welk punt ik altijd weer op de agenda wilde zetten.

Woongemeenschap experiment

Kollektivet speelt zich in af in Denemarken in de jaren zeventig. Erik (Ulrich Thomsen) erft zijn ouderlijk huis, een grote villa in de stad. Hij heeft geen goede herinneringen aan zijn jeugd. Zijn vader heeft hij al twintig jaar niet gezien en wanneer zijn vrouw, Anna, (Trine Dyrholm) voorstelt met hun 14-jarige dochter in het huis te gaan wonen, staat hij daar in eerste instantie afwijzend tegenover. “Je raakt elkaar kwijt in een groot huis”, waarschuwt hij. Zijn vrouw weet hem echter toch enthousiast te krijgen voor haar plan om in het huis een woongemeenschap te vestigen. Geheel in de geest van die tijd willen ze op deze manier experimenteren met een nieuwe samenlevingsvorm bezit en kosten delen. Aanvankelijk loopt alles naar wens en zijn de belangrijkste punten op de huisvergadering de betaling van de maandelijkse huur en het niet correct noteren van het aantal genuttigde flesjes bier op de bierlijst.

En toen werd Erik verliefd

Het wordt echter ingewikkeld wanneer Erik verliefd wordt op een jonge studente. Op aandringen van Anna neemt ook deze Emma vervolgens haar intrek in de commune. Anna vindt dit een interessant experiment. Vanaf dat moment raakt Anna echter het vanzelfsprekende contact met haar echtgenoot kwijt.
Kollektivet gaat over leven, liefde, scheiding en verlies in een woongemeenschap. Over een groep mensen op zoek naar verbinding en hoe lastig dit kan zijn.
Door de vele, subtiele vooruitwijzingen is de film spannend om naar te kijken.
Zo verslaat Anna, die nieuwslezeres is, niet alleen het nieuws over Cambodja, maar ook de de toestand van haar huwelijk.

Vinterberg maakt herkenbaar

De film is van Dogma95-regisseur Thomas Vinterberg, die inmiddels een indrukwekkend oeuvre heeft opgebouwd. In zijn film Festen (1998) zien we hoe tijdens de 60ste verjaardag van de pater familias van een rijke familie, de oudste zoon een speech houdt en daarbij schokkende familiegeheimen  onthult. In Festen werden evenals in Kollektivet hoofdrollen gespeeld door Ulrich Thomsen en Trine Dyrholm. Thomas Vinterberg heeft een scherp oog voor de spanningen die in kleine gemeenschappen als families, dorpen en woongroepen spelen. Dat liet hij ook in zijn veelgeroemde film Jagten (2012) zien. Hij bezit de gave om dit voelbaar te maken. En herkenbaar.

Ik mis de pret

In mijn huidige woning ben ik in het rijke bezit van twee wc’s, die ik alleen met mijn echtgenoot moet delen. Ze zijn altijd schoon, we vergaderen er nooit over. Dat scheelt veel tijd en ergernis. Maar het bruisende enthousiasme en de pret die het wonen in een groep actieve mensen met zich meebrachten, mis ik nog regelmatig.