Een beetje lacherig praten we over de Engelsen die al 3 jaar worstelen met de gevolgen van het Brexit-referendum. ‘Een soap’, vinden we. Maar wie probeert het nieuws over de toekomst van het pensioen in ons eigen land te volgen, komt ook in een ‘wordt vervolgd’ terecht. Een verhaal met plotselinge wendingen, waarvan de ontknoping nog steeds niet duidelijk is.

Wel/geen korting

Zo deelt de Volkskrant begin deze week in een poging tot uitleg hoofdrolspeler Klaas Knot nog in bij de preciezen. Dat zijn de deskundigen die vinden dat er aan de handhaving van rekenrentes en dekkingsgraden voor pensioenfondsen niet mag worden getornd.  Twee dagen later ziet de Nederlandse Bankdirecteur bij de NOS de toekomst van het pensioen zonniger in. Een dreigende korting van de uitkeringen volgend jaar, is in ieder geval voor de twee grootste pensioenfondsen ABP (overheid en onderwijs) en PFZW (Zorg en Welzijn) nog te voorkomen. Klaas Knot neemt als een van de onderhandelaars een voorschot op het nog te sluiten pensioenakkoord. Daarin zal dus kennelijk sprake zijn van soepeler regels!

toekomst van het pensioen
Klaas Knot tijdens bijeenkomst van de ECB. Foto: ECB

1322 miljard plus 33 miljard

Zou de brief van 40 prominente Nederlanders, afgelopen weekeinde aan de Tweede Kamer verstuurd, bankpresident Knot hebben overtuigd? In helder Nederlands wordt er geschetst hoe zot de schrijvers het zouden vinden als gepensioneerden én premiebetalers komende jaren moeten boeten voor de strenge regels. Alleen al in 2018 kon er, dankzij beleggingsrendementen, 33 miljard euro worden bijgeschreven bij de pot van 1322 miljard euro die moet garanderen dat de komende decennia Nederlanders kunnen genieten van hun oude dag. Een rendement van 12 procent, onderstrepen de schrijvers.

Emeritus hoogleraar Harrie Verbon is een van de ondertekenaars van de brief aan de Tweede Kamer. Hij pleitte eerder al -succesvol- voor verhoging van de AOW.

Strenge regels juist door kortingen

Nu zijn die strenge pensioenregels er niet voor niets gekomen. Rond de eeuwwisseling, in 2001 en 2008 zorgden een economische crisis ervoor dat een aantal pensioenfondsen door dalende aandelen in nood raakten en er toen al gekort moest worden op pensioenen. Dat nooit meer, vond iedereen. En dus moet er nu onder andere gerekend worden met een rente die pensioenfondsen zouden ontvangen als ze risicoloos zouden beleggen; zeg maar een soort sparen dus. Iedereen weet dat door de rente drukkende maatregelen van de ECB dit de afgelopen én komende jaren weinig extra’s gaat opleveren. De rekenrente ligt daardoor naar schatting 1,5 procent lager dan reëel zou zijn. Maar pensioenfondsen moeten met die 0,0 procent rente rekening houden. En dus moet het geld voor de noodzakelijke buffers worden opgehoest door lagere uitkeringen nu en in de toekomst.

Onzekerheid fataal voor vertrouwen

Corien Wortmann, bestuursvoorzitter van het pensioenfonds ABP, constateerde in een interview in De Telegraaf, dat het niet meer is uit te leggen aan deelnemers. ”Ons pensioenvermogen is de afgelopen tien jaar verdubbeld maar de deelnemers hebben daarvan door de huidige pensioenregels geen cent gekregen.” De onzekerheid over de toekomst van de pensioenen is fataal voor het vertrouwen in ons -goudgerande- pensioenstelsel, constateren de prominente briefschrijvers.

toekomst pensioen
Corien Wortmann; “Ons pensioen is verdubbeld.” Foto: Europees Parlement.

Geen individueel pensioenbudget!

Vier jaar geleden woonde ik een bijeenkomst bij van mijn eigen pensioenfonds waarin al werd voorgesteld om het solidariteitsprincipe voor nieuwe werknemers los te laten en ze een individueel budget aan te bieden. Dat kunnen ze zelf maar ook door professionele beleggers laten beheren, werd erbij gezegd. Geruststellend? Zeker niet, voor wie weet dat er nog steeds gesteggeld wordt over financiële producten van verzekeringsmaatschappijen. Producten, die uiteindelijk meer bleken te kosten dan de beloofde opbrengsten.

Versoepelen maar wel voorzichtig

Ik kan de 40 ondertekenaars wel zoenen, dat ze in hun brief vasthouden aan het solidariteitsprincipe van ons pensioenstelsel. Het is volgens hen financieel helemaal niet nodig om dat los te laten. “De kracht van ons stelsel zit in de collectieve beleggingsstrategie en de daarbij behorende rendementen. In het feit dat ons pensioengeld gezamenlijk wordt belegd, waardoor we wereldwijd kunnen investeren. Zodat de risico’s over tal van beleggingscategorieën, sectoren en landen kunnen worden gespreid.” Daarbij tekenen ze aan dat er natuurlijk wel prudent, voorzichtig, met versoepeling van pensioenregels moet worden omgegaan.

Actie, reactie en weer een brief

Ben benieuwd hoe het verder gaat met de toekomst van het pensioen. Inmiddels heeft de brief aan de Tweede Kamer al een boze reactie van rekenrente-meester Dijsselbloem gekregen én is er een tweede brief gestuurd, nu van tien hoogleraren…..Wordt vervolgd!

In serie ’toekomst van het pensioen’….

Meerdanvijftig schreef al eerder over de perikelen rond pensioen en aow. Lees ook: Wat een 50pluspensioen met je kan doen, Perverse prikkels, Hoe bereik je gezond pensioenleeftijd, AOW en pensioen en Overbrug pensioenkloof.

Openingsfoto: Unsplash/Maryna Yazbeck