Elke week geven we op Meerdanvijftig.nl een tip om op het scherm naar te kijken. Zoals de documentaire Oliver Sacks, his own life, die deze week in première is gegaan. Omdat het leven van de schrijver van bestsellers als ‘Ontwaken in verbijstering’ (Awakenings) en ‘De man die zijn vrouw voor een hoed hield’ een boeiende en ontroerende documentaire oplevert.
Het begon met de film Awakenings
1990 is voor mij het jaar van ziekte en sterven; mijn moeder overleed aan borstkanker. Misschien dat de film ‘Awakenings’ met Robert de Niro en Robin Williams, die in dat zelfde jaar uitkwam, zoveel indruk op me maakte. Het idee dat mensen tientallen jaren in zichzelf opgesloten hebben gezeten en door neuroloog Oliver Sacks (Robin Williams) met het medicijn Levodopa weer tot leven zijn gewekt, leende zich voor een ontroerend filmscript. Maar de geschiedenis die Oliver Sacks al 17 jaar ervoor had beschreven in zijn gelijknamige boek bleek ook nog eens écht waar te zijn!
Niet de ziekte maar de zieke stond voor Oliver Sacks centraal
Door de wereldwijde kaskraker stond de tikje excentrieke maar vooral ontwapenende Oliver Sacks niet langer in de schaduw van zijn collega wetenschappers. In een tijd dat de aandacht van doktoren vooral uitging naar de behandeling van de ziekte, koos Oliver Sacks voor de zieke. Zijn drijfveer was een ongebreidelde nieuwsgierigheid waardoor hij door gesprekken en observaties een ongeëvenaarde kennis verwierf over mensen. Die hij vervolgens vertaalde naar voor iedereen begrijpelijke en humoristische verhalen.
In Oliver Sacks stak een verhaal
In 2015 kreeg Oliver Sacks te horen dat de melanoom in zijn oog was uitgezaaid naar zijn lever en dat hij niet lang meer te leven had. Twee weken later zette filmmaker Eric Burns de camera aan. De verlegen en bescheiden wetenschapper wist als getalenteerd schrijver, dat er ook in hemzelf een verhaal stak.
En wat voor een verhaal… Mijn hart bloedde bij het zien van de film. Geboren in 1933 in een ambitieus gezin met vier kinderen, werd er zonder meer van Oliver verwacht dat hij zou gaan studeren. Zijn ouders waren allebei arts, zijn moeder zelfs een vooraanstaande chirurg. Ze ziet in Oliver veel van zichzelf. “We hadden een op het ongezonde af hechte relatie,” vertelt Oliver in de film. De boodschap dat Oliver zich aangetrokken voelt tot jongens komt als een mokerslag aan. In die jaren is het in Engeland is homoseksualiteit nog strafbaar.
Oliver Sacks trekt daarom naar Amerika maar ook daar blijft hij bijna zijn gehele leven worstelen met zijn geaardheid. Zijn angst om net als broer schizofrenie te ontwikkelen legt de basis voor een ernstige amfetamineverslaving. Maar ook de nieuwsgierigheid naar ons brein en neurologische processen. En de vraag wat een mens tot een mens maakt. De documentaire begint met de opmerking van de ietwat excentrieke, zachtaardige en verlegen Oliver dat hij al 60 jaar psychotherapie volgt en dat het eindelijk ergens op begint te lijken…
Happy End
Omdat zijn later door Awakenings beroemde behandeling van patiënten is gefilmd, zien we Oliver Sacks in ‘His own life’ aan het werk. Zo liefdevol en gedreven maakt het extra pijnlijk dat hij juist in zijn privé leven zo onhandig en ongelukkig blijkt te zijn geweest. Je gunt hem als kijker een happy end. Gelukkig blijkt dat er ondanks zijn dodelijke ziekte toch in te zitten.
Meer mooie docu’s….
Documentaires hebben op televisie en in de bioscoop bestaansrecht veroverd. En terecht. Want wat zijn er mooie gemaakt. Zo schreef Karin de Lange over de documentaire 100Up van Hedy Honigmann. Of kijk de prachtige interviewserie van Coen Verbraak over Molukkers van Nederland terug, tipte Marlies Mielekamp via de streamingdiensten van NPO. Daar zijn ook de boeiende documentaireseries te zien van Ruben Terlou over China en de Chinezen. Stella Ruisch schreef over Le regard de Charles (Aznavour), Tina Turner en over het ontroeriende Lourdes.
Recente reacties