100Up: leren van de levenslust van eeuwelingen

Het leven kan aantrekkelijk blijven, zelfs als je boven de 100 bent. Hulde aan Heddy Honigmann die dit laat zien in de hartverwarmende documentaire 100up , die vanaf deze week eindelijk in de bioscoop te zien is. Ze toont daarin hoe eeuwelingen in het -dagelijks- leven staan. En dan blijkt dat zelfs het ontbreken van familie of kinderen niet bepalend hoeft te zijn voor je levenslust. Twee van de zeven hoofdrolspelers in Honigmanns documentaire zijn alleen en hebben weinig of geen contact met familie. Maar eenzaam zijn ze allerminst. Allemaal hebben ze veel contacten met anderen en gaan eropuit. We horen ze vertellen over hun leven en zien ze in privéfilmpjes van vroeger maar ze staan alle zeven nog midden in het leven.

Ervaren documentairemaakster

Zelf is Heddy Honigmann ook niet meer één van de jongste. Inmiddels is ze bijna zeventig. Misschien wekte daarom het onderwerp 100jarigen wel haar interesse. Hedy Honigmann heeft al een indrukwekkende lijst documentaires op haar naam staan en haar prijzenkast is goed gevuld. Haar vorige documentaire heette Buddy en ging over de band met hulphonden. Ik heb vooral genoten van de documentaire Forever over Père Lachaise, de beroemde begraafplaats in Parijs. Vooral vanwege de muziek, liedjes en gedichten die in de documentaire zijn opgenomen. Ook het Ondergronds orkest over de muzikanten in de metro van Parijs die ze portretteert in hun huis en in de metro, was een boeiende docu met veel muziek. Hedy Honigmann maakte één speelfilm, Hersenschimmen.

In 100up portretteert ze vier vrouwen en drie mannen. De camera legt het uitzicht, familieleden, omgeving, bezigheden en bewegingen vast. Zo ontstaat een sfeer waarin je als kijker met ze vertrouwd raakt en het gevoel krijgt deel uit te maken van hun omgeving. Die bevindt zich in New York, ergens in Noorwegen, Nederland en Peru.

Al 42 jaar student

Mathilde Freund uit 1916 is al 42 jaar student en de oudste aan Fordham University . We zien haar een college volgen over film. Ze zwemt en staat met spulletjes op een buurtmarktje waar ze haar contacten heeft. Dat zo’n lang leven ook allerlei verdriet met zich meeneemt, maakt haar levensverhaal als gevluchte Joodse vrouw duidelijk.

Vaak wordt vergeten dat oude bejaarde mensen een heel werkzaam leven achter de rug hebben. Shirley Zussman uit 1915 had met haar man een leven lang een therapiepraktijk voor seksuele problemen en hoorde daarmee in de jaren zestig en zeventig tot de voorhoede die seks bespreekbaar maakte. Ze heeft door haar ervaring ook een specifieke kijk op het moderne gezinsleven.

Irwin Corey is een gewezen stand-up comedian die met zijn inmiddels ook bejaarde zoon optrekt. Hij is communist in hart en nieren en brengt zijn ernst met humor. Een blije en morsige, oude man in een grote leunstoel.

Mathilde Freund; ‘Lachen doe je met de hele wereld, huilen doe je alleen.’

Met pensioen gaan is niet voor iedereen ideaal. Raul Jeri uit Lima in Peru gaat nog elke dag naar het ziekenhuis waar hij nog steeds patiënten ziet. Het voordeel is dat hij zeer ervaren is na tientallen jaren als arts werkzaam te zijn geweest.

Als je zo lang leeft, dan kan het niet anders dan dat dierbaren je ontvallen. Zowel Raul als Mathilde verhalen in de film van deze verliezen maar het verdriet is door de jaren mild geworden. Ze staan er niet te lang bij stil en willen ook anderen er niet mee lastig vallen Zoals Mathilde kort en bondig zegt: ” Lachen doe je met de hele wereld, huilen doe je alleen.”

Stad en platteland

Laila Mirhaug uit Noorwegen leeft alleen in een klein huis op het platteland. Ze onderhoudt haar moestuin, kweekt plantjes op en helpt de schapen bij het lammeren. Laila Mirhaug leeft met de seizoenen op het platteland terwijl Mathilde in New York van de grote stad geniet en Shirley een stamtafel heeft met andere New Yorkse dames bij een Starbucks. Aansluiting hebben met je omgeving lijkt belangrijk. Of dat nu natuur is of stad.

Levenslust spat van 100UP af

De zussen Shirley en Vera kibbelen terwijl de camera draait in 100Up zoals alleen zussen dat kunnen. Vera vindt dat je niet in het verleden moet leven. De toekomst is belangrijk, je kleinkinderen. Ze vindt het zonde van de tijd om teveel met het verleden bezig te zijn. Shirley zegt daarop dat ze van haar goede herinneringen geniet. Ze volgen de politiek en hebben daar een mening over. Viola is vroeger een drumster geweest en kan het nog niet laten. De Nederlandse Hans werkt aan een website die mensen duidelijk moet maken dat er naast mensenrechten ook mensenplichten staan. Hij doet dat samen met een familielid. Mathilde geniet elke dag van iets dat ze lekker vindt, meestal haar lievelingseten, een avocado.

Oud worden hoeft geen drama te zijn

Af en toe ben ik een tobberig mens. Bang voor een leven dat om doktersbezoek en kwaaltjes draait, als ik stokoud word. 100up laat ons zien dat het ook anders kan. Oud worden hoeft geen drama te zijn. Nu is honderd worden niet meteen mijn hartewens. Maar mocht het gebeuren, dan valt er met wat geluk dus nog genoeg te genieten!

100up, wordt uitgebracht door Amstelfilm en draait in bioscopen door het hele land. Een aantal documentaires van Hedy Honigmann zijn te zien via IDFA.nl en 2.Doc.nl.

Meer tips voor mooie documentaires

Wiette van Klingeren zag en werd gewonnen door de documentaire Buddy. Marlies Mielekamp schreef voor Meerdanvijftig.nl eerder over de Molukse gijzelingen. Op dit moment is een boek aan het schrijven over de geschiedenis van twee gezinnen, waarvan er een naar Australië vertrok. Van haar vorderingen houdt ze ons op de hoogte. Geïnteresseerd in documentaires? Karin de Lange tipte eerder ‘De wereld van de Chinezen’ en schreef ook over het -gratis- aanbod op IDFA.nl.