Opnieuw breekt het moment van het herdenken van de Tweede Wereldoorlog aan. Geen kroonjaar deze keer maar na de stroom oorlogsboeken vorig jaar bij 75 jaar herdenken zijn er ook in 2021 toch weer nieuwe verschenen. Oorlog beperkt zich immers niet tot degenen die het hebben meegemaakt maar beïnvloedt ook de levens van generaties erna. Dat wordt al snel duidelijk bij het lezen van ‘Oorlogsvader, een herinnering’, het boek van tv-persoonlijkheid en journaliste Catherine Keyl, dat onlangs verscheen bij uitgeverij Just Publishers.
Sfeerverpestende erupties
Catherine wordt als oudste van drie dochters in 1946 geboren in Den Haag. Haar moeder is van huis uit katholiek, haar vader een joodse overlevende van kamp Sachsenhausen. Het is geen gelukkig huwelijk, dat gesloten wordt omdat Catherine onderweg is. En vader drukt met zijn kampverleden een autoritair en wreed stempel op het gezin.
Echt vertellen wat hij heeft meegemaakt doet oorlogsvader Ed Keyl ook niet aan zijn kinderen. Het blijft bij sfeerverpestende erupties bij het eten van gebak op verjaardagen.
Het kamp. In Godsnaam niet, niet nu (-) Maar mijn vader ging onverdroten voort. ‘Allereerst hadden we weken niet te eten. Ik had geluk, ik had beschimmeld brood in m’n broekzak gefrommeld. (-).
Of losse opmerkingen als Catherine vertelt over een reportage die ze maakt over schietverenigingen met Bob Smalhout. Hij legt haar uit dat het veel oefening vergt om iemand dood te schieten.
“Dat vertelde ik aan mijn vader. Hij luisterde, knikte, zei toen langzaam: “Dat weet ik. Ik heb in de oorlog een Duitse officier doodgeschoten. (-)”
Het gevoel dat ze ‘er niet mocht zijn’
Catherine schetst treffend haar gezinsleven in de jaren vijftig. Als schoolkind wordt ze om onduidelijke redenen gepest en thuis is ze ook ongelukkig met het permanente gevoel dat ze ‘er niet mocht zijn.’ Haar vader heeft bij haar schoolrapporten slechts aandacht voor de onvoldoendes. Catherine legt haar latere televisie-carrière dan ook vooral uit als een hunkering naar aandacht en bevestiging, die ze thuis van haar oorlogsvader niet kreeg.
Meer begrip pas na overlijden van oorlogsvader
Door de moeizame relatie met haar vader duurt het tot na zijn -te- vroege overlijden in 1988 op 73-jarige leeftijd, voordat Catherine probeert de puzzelstukjes van haar vaders oorlogsverleden in elkaar te passen. En blijkt het verhaal over het doodschieten van een Duitse officier allesbehalve opschepperij.
Ed Keyl heeft aan het begin van de oorlog voor zichzelf een vals -arisch- persoonsbewijs te hebben geregeld. Hij sloot zich daarna aan bij het verzet. Daardoor kwam hij als ter dood veroordeelde terecht in het Oranjehotel en belandde hij uiteindelijk in kamp Sachsenhausen, van waaruit hij ternauwernood de dodenmars overleefde. Toen hij terugkwam uit de oorlog, was het bedrijf van zijn vader (die samen met zijn moeder het concentratiekamp niet hadden overleefd) in beslag genomen. Er woonden andere mensen in zijn ouderlijk huis en hij moest een rechtszaak voeren om de schamele bezittingen van zijn ouders terug te krijgen.
Af en toe duizelt het de lezer
‘Oorlogsvader, een herinnering’ springt heen en weer in de tijd en schetst niet alleen de herinneringen aan haar vader, de joodse familie en het leven in haar ouderlijk huis. Ook haar televisieloopbaan komt aan bod. Catherine Keyl schuwde op reportage voor actualiteitenrubrieken het gevaar niet, uitzonderlijk in die tijd. Op het hoogtepunt van haar carrière had ze bij RTL een zeer goed bekeken talkshow onder haar eigen naam. Af en toe duizelt het de lezer wel een beetje door de vele anekdotes uit even zovele jaren.
Leven lang beïnvloed door de oorlog getekende man
Catherine Keyl heeft lang geaarzeld, voordat ze haar herinnering aan haar Oorlogsvader opschreef. Wie zat er te wachten op weer een boek van een BN’er? Maar Catherines boek is geen lekker-showbizz-leesboek. Het is ook meer dan de waarschuwing tegen opkomende jodenhaat, die haar -volgens eigen zeggen- uiteindelijk toch tot schrijven aanzette. Het is een vlot geschreven boek over de invloed die een door de oorlog emotioneel (te) zwaar gehavende vader heeft gehad op het leven van zijn dochter.
Meer over de Tweede Wereldoorlog
Vorig jaar besteedde Karin de Lange aandacht aan herdenken door te lezen Wiette van Klingeren besteedde aandacht aan films en boeken over vrijheid. Of kijk nog eens naar de prachtig film over een van de hoofdrolspelers uit de Tweede Wereldoorlog: Churchill.
Openingsfoto: Caroline als peuter met haar ouders op het strand bij Scheveningen. Alle foto’s afkomstig uit: ‘Oorlogsvader, een herinnering’
Recente reacties