Komende zaterdag 1 oktober is het de Dag van de Wilsverklaring. Deze ‘dag’ is het initiatief van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) om nog eens te onderstrepen hoe je zelf de regie kan houden in de laatste levensfase.

Straks loopt het leven niet meer op rolletjes

‘Café de Goede Dood’, zo heet de stand die de laatste edities van de 50PlusBeurs telkens terugkeert in de Utrechtse Jaarbeurs. En elke keer valt mijn oog erop. Maar om hier nu gezellig aan een tafeltje te schuiven en wat te drinken….De meeste mensen die het doen, zijn dan ook meteen ernstig in gesprek. Hier wordt door de NVVE voorlichting gegeven over het moment waarop het leven niet meer op rolletjes loopt.

Ik houd ervan om zaken goed te regelen. Maar de stap om afspraken te maken voor als mijn hart het begeeft of ik in coma raak, wie mij vertegenwoordigt als ik zelf mijn wensen niet meer kenbaar kan maken of wat ik wil als ik mijn einde voel naderen; die heb ik nog steeds niet genomen. Terwijl manlief en ik allang de leeftijd hebben bereikt dat het risico op zo’n gebeurtenis steeds groter wordt.

Praten over wilsverklaring met geliefden

Voor mensen zoals ik is dus de Dag van de Wilsverklaring bedoeld. “Op 12 locaties in het land houden we een informatiemiddag,” vertelt Fransien van ter Beek, voorzitter van de Raad van Bestuur van de NVVE.  “Daarnaast zijn er deze week al een aantal digitale lezingen via de website bij te wonen. En er zijn 6 verschillende video’s gemaakt door de gelauwerde documentairemaakster Anne-Marieke Graafmans te zien, waarin mensen hun wilsverklaring voorlezen en erover praten met hun geliefden.”

Voorzitter Raad van Bestuur van de NVVE, Fransien van ter Beek. Foto: © Anne van Gelder.

4,5 procent van overledenen koos voor euthanasie

Volgend jaar spannen betrokken mannen en vrouwen zoals Fransien van ter Beek zich al een halve eeuw voor de NVVE in. En ze hebben sinds 1973 veel bereikt. Zelfbeschikkingsrecht wordt inmiddels door veel Nederlanders belangrijk gevonden. Vorig jaar kregen 7.666 mensen euthanasie.  

Het gros ervan was vanwege ongeneeslijke kanker (61%) maar ook aandoeningen van het zenuwstelsel zoals Parkinson, hart en vaat-, longaandoeningen of een combinatie van deze waren een reden. In 209 gevallen ging het om beginnende dementie. In 115 gevallen om psychiatrische aandoeningen.

Een klein deel van alle sterfgevallen. Want de mensen die door euthanasie overleden vormen maar 4,5 procent van het totaal.

Voltooid leven

Een aantal dat mijlenver verwijderd is van de angstaanjagende kop ‘In Holland the doctor will kill you’ die de Amerikaanse krant The Wallstreet Journal in 2017 zette boven het artikel over het geruchtmakende wetsvoorstel ‘Voltooid Leven’ van D66, waarin ook mensen om niet-medische reden om euthanasie kunnen vragen.  Dat ligt overigens na 6 jaar terug in de la,  nadat het begin dit jaar door de Raad van State een negatief advies kreeg. “Toch vinden wij dat er een oplossing moet komen voor deze groep mensen”, zegt Fransien van ter Beek. “Elke week belt er wel iemand naar ons die zijn leven voltooid acht en op een fatsoenlijke manier afscheid wil nemen. Die komt nu tussen wal en schip terecht.”

Volgens onderzoek in opdracht van het ministerie van Gezondheid gaat het in totaal om 10.000 55plussers die graag willen sterven. Fransien van ter Beek: “En dan hebben we het dus niet over een 18-jarige met liefdesverdriet.” Vangnet voor mensen die voor euthanasie niet bij hun eigen arts terecht kunnen is het Expertisecentrum Euthanasie, voorheen de Levenseindekliniek. Bovendien wordt elk geval van euthanasie gemeld bij regionale toetsingscommissies euthanasie.

Gezond? Dan is dit juist het moment voor wilsverklaring

De NVVE biedt op haar website niet alleen informatie over euthanasie maar voor leden ook modelformulieren voor de drie versies van wilsverklaringen (wel/geen behandeling, wie mag medisch beslissen bij onbekwaamheid,  de wens tot euthanasie). Zelf doen kan ook, als u goed weet wat er in zo’n verklaring moet staan. De notaris hoeft er ook niet aan te pas komen. Wèl moet uw arts op de hoogte zijn, door de verklaring in uw patiëntendossier te laten opnemen.

Een van de 6 video’s op de website van de NVVE waarin mensen hun wilsverklaring voorlezen en bespreken met geliefden.

Net als de 173.000 leden van de NVVE hoop ik nog lang in goede gezondheid te leven. Maar dan is dit júist het goede moment om eens naar een wilsverklaring te kijken. Misschien wel deze week.

Meer lezen

Julia Akkermans is dit jaar genomineerd voor een Gouden Kalf in de categorie Beste Actrice. Ze speelt dochter Iris die het moeilijk heeft met de aangekondigde dood van haar vader in Pink Moon. De film is nog te zien in de bioscoop. Eerder schreef Stella Ruisch over euthanasie in Nooit Hoppakee en de campagne van SGP tegen het wetsvoorstel Voltooid Leven. Geïnteresseerd in de discussie? Lees dan ook het artikel over overbehandeling van zieke bejaarden.

Openingsfoto: De stand van de NVVE op de 50PlusBeurs.