Opnieuw schrijven de boeren geschiedenis met hun felle protesten tegen de stikstofplannen van de overheid. Verdwijning en schaalverkleining ligt in het verschiet. Een halve eeuw geleden vond de toenmalige Eurocommissaris voor Landbouw, Sicco Mansholt, dat boeren zich verder moesten professionaliseren en hun bedrijven moesten vergroten. Ook dat leidde tot hevige protesten. In Hanna van Hendrik wordt die woelige periode herdacht. Stella Ruisch zag de voorlaatste voorstelling in 2019 en schreef toen dat het spektakel in de hangar van vliegveld Twente herhaling verdiende. Sinds afgelopen week is het zover.
Het geluk heeft me toegelachen. Daardoor mag ik als Randstedeling regelmatig in het oosten van het land vertoeven. Wat genieten we dan van het landschap van kronkelende rivieren, weilanden omzoomd door slootjes en akkers tussen het bos! Een landschap dat we niet ophouden te doorkruisen, te voet of per fiets. Na 40 jaar zien we ook de ontwikkelingen. Soms zijn de weilanden niet meer dan grote lege grasvelden en passeren we mega-stallen waar koeien zomer en winter hun leven doorbrengen. Het zijn de beelden die in mijn hoofd opkomen, zittend op een baal hooi buiten de hangar van het oude vliegveld Twente. Het is pauze in het spektakelstuk Hanna van Hendrik.
De verhalen, de cultuur van Twente
Het idee voor de voorstelling is afkomstig van de internationaal gelauwerde filmactrice Johanna ter Steege. Ze werd in 1961 in het Twentse Nötter geboren en bracht een groot deel van haar jeugd door op de boerderij van haar grootouders. Het was altijd haar droom om wat te doen met de verhalen, de taal en de cultuur van Twente.
Een liefde die ze met bekende en minder bekende streekgenoten als Herman Finkers en onze eigen Brigitte Leferink deelt. Na bijna 5 jaar voorbereiding heeft dat in 2019 geresulteerd in Hanna van Hendrik, ’dat zich afspeelt ten tijde van de woelige jaren zeventig, toen in Twente de boeren in opstand kwamen tegen de ruilverkaveling.
Boerenopstand in Nederland
“Na de hongerwinter moesten wij als boeren Nederland er weer bovenop helpen door melk te produceren. En liefst zo goedkoop mogelijk”, klaagt Johanna ter Steege als boerin/weduwe Hanna van Hendrik. Hanna wil graag moderniseren maar de bank draait de geldkraan dicht. Kleine boertjes als Hanna worden in de jaren zeventig gedwongen hun land, hun vee in te leveren, zodat de schaal waarop landbouw en veeteelt in Nederland plaatsvindt kan worden vergroot. Houtwallen, slootjes, zandweggetjes moeten verdwijnen om ruim baan te maken voor grotere tractoren en geasfalteerde wegen. Tijdens de grootste opstand ooit steken op 21 december 1971 Twentse boeren succesvol een spaak in deze ontwikkelingen.
Twentse buurvrouw zingt uit volle borst
“En nu willen we weer dat de boeren teruggaan naar de kleinschaligheid van kringlooplandbouw”, denk ik. Maar mijn gedachten worden overstemd door de schlagers die de gasten op de bruiloft van Hanna en haar bruidegom, de Limburgse Hendrik (dit jaar niet gespeeld door Huub Stapel maar Stefan van der Walle) ten beste brengen. Onze Twentse buurvrouw zingt zo uit volle borst mee, dat we op onze rij kuipstoeltjes ongevraagd meedeinen.
Het einde aan boerenbestaan
Na de pauze zitten we met zo’n duizend man in het volgende decor in de hangar. En wordt in de tweede akte duidelijk dat het ongelezen doorscheuren van de post boerin Hanna niet zal helpen. Niet in haar boerenleven maar ook niet bij het in stand houden van haar gezin, waarvan zoon en dochter de lokroep van de stad niet kunnen weerstaan. Gelukkig zorgt het bekende Twentse ‘naboarschap’ voor een mooi, betekenisvol einde op deze zwoele zomeravond buiten de hangar.
In spoor Soldaat van Oranje
Hanna van Hendrik wordt grotendeels gedragen door regionale krachten en ook het thema heeft niet de historische impact van ‘Soldaat van Oranje’. Toch doet het spektakelstuk me er wel aan denken. En dat is niet alleen omdat het ook op een vliegveld wordt opgevoerd.
Hanna van Hendrik verdient opnieuw verteld
De muziek, van de begeleidende rockband Her Majesty, de zang van het koor en vertelster Naomi van der Linden blijft nog lang hangen. Vooral de titelsong ‘Hart van mijn heden’. Niets kneuterigs aan het optreden van de acteurs en actrices. Niets kneuterigs ook aan het verhaal, dat de grotere thema’s in het leven behandelt maar de lach niet schuwt. Het verhaal van het boerenleven in Hanna van Hendrik blijft net zo het vertellen waard als ‘Soldaat van Oranje’. Niet alleen in de zomer van 2019 maar ook in de komende jaren. Een fietsritje langs de soortgenoten van Aaltje 33 die gelukkig soms zomaar weer in de wei staan, zal na Hanna van Hendrik nooit meer hetzelfde zijn.
Recente reacties