Met het ouder worden kom het gespreksonderwerp steeds vaker op gezondheid. ‘Je moet toch voelen dat er iets mis is in je lijf’, denkt de man van Stella Ruisch als ze op de hoogte worden gebracht van een ernstig zieke in hun midden. Maar het akelige is dat die waarschuwing vaak te laat komt. Want ernstige gezondheidsrisico’s gedragen zich als sluipmoordenaars. Zoals hoge bloeddruk maar ook een te hoog cholesterolgehalte!

Onrust aangewakkerd

Deze week laat ik voor het eerst mijn cholesterol controleren bij de huisarts. Mijn onrust werd aangewakkerd door manlief die zich uitgebreid heeft laten onderzoeken. Het cholesterolgehalte in zijn bloed is nog niet alarmerend hoog maar wel aanleiding voor de dokter om te adviseren wat meer op te letten met wat hij in zijn mond steekt. En aangezien we hetzelfde eten, vraag ik me af wat dan het peil van cholesterol in míjn bloed is.

Per ommegaande afspraak

Het laatste duwtje krijg ik op de website van de Hartstichting, waarin de vraag wordt gesteld of de lezer ooit wel eens zijn cholesterol heeft laten meten. Nee, dus! Ik mail mijn huisarts met de vraag of het verstandig is als 66-jarige dit eens te laten checken en ik krijg per ommegaande een afspraak om bloed te laten afnemen. Het antwoord is dus ja.

Cholesterol is de bouwstof voor onze cellen en hormonen. Aangezien we die dagelijks aanmaken en afvoeren, is cholesterol dus nuttig en nodig. De beetje vettige bolletjes, zoals de Hartstichting het omschrijft worden geproduceerd door de lever. En aan die hoeveelheid hebben we dan genoeg. Maar pas op hè, te veel is niet goed!

Verzadigde vetzuren

Naast eigen productie krijgen we ook cholesterol binnen door ons voedsel en daar schuilt het gevaar bij de meeste mensen. Vooral als je gek bent op roombotercroissants of lekkere kaas; producten waarin veel verzadigde vetzuren voorkomen. Die veroorzaken een overschot van de soort die we LDL (Low Density Lipoproteïnen) noemen. Daarvan slibben je aderen dicht en moet je hart uiteindelijk zo hard pompen om er nog bloed doorheen te krijgen dat de pomp het bijltje erbij dreigt neer te gooien. Dan lijd je aan hart- en vaatziekten.

De complexe werking van HDL

Lang werd HDL (High Density Lipoproteïne) ‘het goede cholesterol’ genoemd, omdat het zorgt voor de afvoer van LDL. In het verleden dacht men dus met het verhogen van HDL het probleem te kunnen oplossen. Dat blijkt niet het geval. De werking van HDL in de bescherming van hart- en bloedvaten blijkt oneindig veel complexer te zijn.

Vandaar dat men nu liever de ratio, de verhouding tussen LDL en HDL in de gaten houdt. Die berekent men door de 2 op te tellen en door de hoeveelheid HDL-cholesterol te delen. De uitkomst mag dan in ieder geval niet meer dan 5 zijn. En daarbij houdt men dan ook een ondergrens van de HDL aan. Zo kan het dat mijn echtgenoot ruim onder de 5 scoorde maar volgens de arts toch meer op zijn voeding moet letten.

Zelf thuis een cholesteroltest doen, kan ook maar ik koos na dit filmpje van de Consumentenbond voor een professionele benadering….

Liever andere leefstijl dan statines slikken

En zo lees ik nu op de achterkant van alle producten hoeveel verzadigde vetzuren er in zitten en smeren we nu uit een bakje, waarop in grote letters staat dat het goed is voor hart- en bloedvaten. Minder vette kaas en minder ervan gebruiken. Dat is best moeilijk, want wij gebruiken kaas regelmatig in gerechten zonder vlees. Liever een verandering in leefstijl dan aan de statines om het cholesterol omlaag te krijgen…

Ik geniet nog maar even van kaas, roomboter en slagroom, voordat ik de uitslag krijg van mijn bloedonderzoek. En houd intussen mijn hart vast….

Meer lezen

Statines zijn de meest voorkomende medicijnen die bij een hoog cholesterol worden voorgeschreven. Ze komen ook in de natuur voor, zoals in rode gistrijst maar zelf dokteren met deze ‘natuurlijke’ middelen is levensgevaarlijk, schreef Marlies Mielekamp. Veel meer kun je bereiken met een gezonde leefstijl, adviseerde ze. Daartoe ging Marlies mee op Leefstijltoer van huisarts Tamara de Weijer die haar ook leerde beter te eten. Eerder schreef Stella Ruisch over die andere sluipmoordenaar die onze gezondheid bedreigt: hoge bloeddruk.

Openingsfoto: Fatima Akram/Unsplash