Vandaag is het Allerzielen. Zegt u niets? Het is dag dat de katholieken hun doden herdenken. In Mexico is het zelfs een feestdag met optochten en altaartjes thuis voor de overledenen die nog eens extra worden versierd. Sinds een tentoonstelling over ‘Dia de muertos’ in het Cobramuseum in Amstelveen, heeft Stella Ruisch de dag bewust omarmd. Omdat het leven van de doden verdiend te worden gevierd.
Daags na het overlijden en de begrafenis ontvang ik een mail met een invitatie van de overledene om via Linkedin een contact toe te voegen. Er gaat even een schok door me heen bij het lezen van de naam. En een gevoel van spijt, want ze is te vroeg overleden en ik heb -zakelijk- een leuk contact met haar gehad. Daar denk ik meteen even aan. Is het erg als we aan doden worden herinnerd?
Leven op Facebook
Zo krijg ik ook via Facebook nog een uitnodiging om mensen te feliciteren, waarvan ik weet dat ze inmiddels overleden zijn. Als ik op de pagina klik, zie ik dat erbij is geschreven dat de ‘jarige’ op deze manier op haar geboortedag wordt herdacht. “Hè, gat” was de reactie van iemand uit de omgeving die zo via Facebook een herinnering ontving. En vroeg of daar niet wat aan te doen was….Waarop het aangesproken familielid reageerde: “Wij worden er elke dag aan herinnerd dat onze moeder dood is.”
Soms is die gemailde herinnering onbedoeld. Voor nabestaanden die niet beschikken over gebruikersnaam en wachtwoord van de overledene heeft het nogal wat voeten in de aarde om een Facebookpagina op te heffen. Maar eigenlijk vind ik zo’n digitaal monumentje, waarmee het leven van de doden wordt gvierd en waar je nog eens terug kan kijken naar wat de dierbare overledene bezig hield, wel iets moois hebben.
Leven met de doden
In Jordanië woonden de Nabateeërs in de achtertuin van de graftombes waarin hun voorouders begraven lagen. En ook de Inca’s in Zuid-Amerika leefden met hun doden. “De dood hoort bij het leven,” zeggen we in het Westen maar we menen er niet veel van. Ja, van leven willen we alles weten maar voor de dood en het stervensproces dat er vaak bij hoort, sluiten we liever onze ogen. Totdat het niet langer kan.
Foto: Jorge Fernandez Salas/Unsplash
Misschien komt het omdat ik wat ouder word, dat ik de dood minder afstotelijk vind. Ik koester de herinneringen aan de inmiddels tientallen mensen uit mijn omgeving die gedurende mijn leven zijn dood gegaan. Soms zag ik het aankomen, soms was het plotseling. Onder het motto ‘Ik ben pas dood als jij me bent vergeten’ haal ik ze vandaag bewust voor de geest. Voor de meest dierbaren zet ik foto’s neer en brand ik een kaarsje. Omdat ik vind dat de doden bij mijn leven horen.
Meer herinneren
Over dia de muertos schreef Stella Ruisch naar aanleiding van de tentoonstelling over Mexico in het Cobramuseum. De dood is ook een thema van de Mexicaanse kunstenares Frida Kahlo die dit jaar met 2 tentoonstellingen wordt geëerd. Verder schreef Stella Ruisch nog over haar overleden ouders ‘De fiets van mijn vader’ en de ‘Aan de hand van mijn moeder‘. Brigitte Leferink schreef over de romantiek van begraafplaatsen en wat haar daarin aantrekt in ‘onder bekoring van het kerkhof.’
Openingsfoto: Mario Rodriguez/Unsplash
Recente reacties