Vergelijk het Koningsplein in Brussel eens met de Dam in Amsterdam: wat een imposante gebouwen! Daal af van de Kunstberg naar de Grote Markt met al die prachtige van bladgoud blinkende historische gebouwen…Die grandeur doet buitenlands aan en toch ook weer vertrouwd. Alsof je een ver familielid bezoekt, denkt Stella Ruisch tijdens een stedentrip naar Brussel.

Oude paleis van Karel V

De indruk die de Belgische hoofdstad op me maakt is niet van vandaag of gisteren. Een edelman uit het gevolg van de Spaanse Filips II, viel ook al van verrassing bijna van zijn paard toen hij het hof te Brussel ontwaarde. Ook al vond hij net als veel buitenlanders de Belgische architectuur een allegaartje. We horen zijn beschrijving tijdens een rondgang ónder het Koningsplein. Want daar, kwam men eind vorige eeuw tot de ontdekking, resteert nog veel van het oude paleis van Keizer Karel V dat in 1731 is afgebrand. En daar kun je nu als bezoeker tijdens je stedentrip naar Brussel via het Museum BELVue ronddwalen.

Onder het Koningsplein

Minutieus werden de gangen en zelfs een hele straat weer uitgegraven. Na de brand besloot men aan het eind van de 18de eeuw dan maar een complex in de stijl van buurman Lodewijk de 16de bovenop de Coudenberg neer te zetten. Rücksichtlos werd er zand en puin over de ruïnes van het oude paleis gegooid om de grond  van de heuvel te egaliseren. Nu lopen we weer tussen de steunberen van de oude hofkapel die ooit tegen de helling was gebouwd. Vooral de ‘Aula Magna’ de grote zaal, nog gebouwd door Filips de Goede, of eigenlijk de tegelvloer ervan prikkelt mijn fantasie.

De zwarte tegelvloer van de Aula Magna is door de brand ingezakt.
De gang tussen de steunberen van de hofkapel.
Onder het maaiveld van het Koningsplein.

Met behulp van een prent van het aftreden van Karel V, stel ik me voor hoe ‘onze’ Willem de Zwijger als jonge en knappe hoveling hier zijn oude keizer hielp bij het opstaan om zijn afscheidstoespraak te houden. Toen hoorde Brussel nog bij ‘ons’, de Nederlanden…

Architectuur van de sloophamer gered

De vele bezienswaardigheden van Brussel, zoals het Atomium, de Grote Markt en natuurlijk Manneke Pis, laten we rechts liggen. Onze stedentrip Brussel staat in het teken van architectuur die van de sloophamer is gered. Zij het wat recenter dan het paleis Coudenberg.

We lopen nu door de Brusselse wijken St. Gillis en Elsene langs prachtige herenhuizen. Via de website van Visit Brussels kun je in 5 etappes de mooiste voorbeelden zien van Art Nouveau,verwant aan de Jugendstil in Duitsland. Een heerlijke manier om meteen de stad te verkennen en langs winkels en restaurantjes te dwalen. Zoals de villa Hannon.

Het is een toonbeeld van het bloeiende en bruisende Brussel rond de eeuwwisseling. De opkomst van de industrie én de grote schare kunstenaars die voor oorlog en onrust naar de Belgische hoofdstad vluchtte, zorgden voor een vruchtbare samenwerking. Het resultaat is een zwierige, rijk met bloemen versierde bouwkunst die door het leven gaat als Art Nouveau.

Villa Hannon

Edouard Hannon was directeur bij de Brusselse chemische fabriek Solvay én kunstliefhebber. Samen met zijn Franse vrouw Marie liet hij aan de Waterloose Steenweg  in 1902 een prachtig pand bouwen in de stijl van Art Nouveau. Sinds eind vorig jaar kunnen  toeristen het na een renovatie weer bezoeken, gezamenlijk met het al bekende museumhuis van de beroemde architect Victor Horta. Het voortbestaan van Villa Hannon werd echter in de jaren zeventig ternauwernood gered door de dochter van de architect Jules Brunfaut. Het was vervallen en gekraakt in afwachting van een nieuw te bouwen appartementencomplex. Dat er gelukkig nooit is gekomen.

Villa Hannon aan de Verbindingslaan. Foto: Jean-Pol Grandmont
De hal een mooi voorbeeld van Art Nouveau.
De plek op de trap waarop poëzie werd voorgedragen.

Hoofdstad van de Art Nouveau

Daardoor kunnen wij nu de prachtige muurschilderingen bekijken en staan we letterlijk even stil op de wenteltrap waarop het echtpaar ooit gedichten voordroeg voor hun kunstminnende gasten in de mooie hal. De diverse slaapkamers zijn gewijd aan diverse kunstenaars, die de Art Nouveau naar hun eigen ambacht in glas, servies, meubilair vertaalden. Brussel is niet alleen de hoofdstad van België en thuis voor de Europese Unie, het is zelfs ook de hoofdstad van de Art Nouveau!

Vlaamstalige familie

Opvallend is trouwens ook een andere cultuurverandering tijdens onze stedentrip naar Brussel. Was ik in mijn jonge jaren gewend alleen met de Franse taal in Brussel terecht te kunnen, nu worden we steeds vaker in onze eigen taal toegesproken. Kijk, dat geeft je met recht het gevoel welkom te zijn, zij het bij -verre-,  familie!

Meer lezen over Brussel en België

Kees Rooze bracht in beeld hoe mooi het architectonische allegaartje in Brussel kan zijn! En hij had in de hoofdstad ook oog voor de andere kunst, waarin de Belgen meester zijn: het stripverhaal. Stella Ruisch bezocht eerder ook het schone Leuven, dat niet zo ver van Brussel is verwijderd. En Kees Rooze stopte ook eerder in Antwerpen, waarop hij op de fiets ook het minder bekende park Middelheim ontdekte. En laten we vooral Gent niet overslaan! Die stad kun je prima te voet verkennen, schreef Marlies Mielekamp.

Openingsfoto: collage van eigen foto Paleis Coudenberg en Koninklijk Paleis aan het Koningsplein (foto: Edward Stojakovic/Flickr.com)