Lisa Weeda schetst het lot van een verscheurde Oekraïense familie
Op de valreep zoekt Stella Ruisch een cadeautje voor haar zus’ verjaardag. De enthousiaste boekenlezer maakt het gemakkelijk: “Doe maar Aleksandra van Lisa Weeda”. Het boek komt Stella vaag bekend voor doordat de jonge schrijfster het afgelopen jaar in talkshows te zien is geweest. Met de oorlog in Oekraïne blijkt het boek van Lisa Weeda over haar verscheurde familie in Loehansk een schot in de roos.
Nog te lezen…
“Nou, dan mag ik het vast wel van je lenen?”, vraag ik als mijn zus enthousiast vertelt tijdens het uitpakken. En zo krijg ik een paar maanden later Aleksandra tijdelijk in mijn bezit. Net als mijn zus lees ik alles wat los en vast zit. Een obsessie waar ik vanaf wil komen, omdat boeken daardoor onder aan het lijstje ‘Nog te lezen’ bungelen. Dat zij er wel aan toekomt, heeft met de vaardigheid snel te kunnen lezen te maken. Die ontbeer ik.
Heen en weer in de tijd
Maar voor Aleksandra trek ik me graag terug om er echt even in te kunnen duiken. Dat is ook wel nodig, want anders raak je als lezer het spoor bijster. Lisa Weeda springt heen en weer in de tijd en gebruikt ook metafysische elementen. ‘Wij’ in het boek blijken herten te zijn met een gouden gewei die met een schuin gouden kruis op hun rug de zielen van overleden Don Kozakken (het Oekraiens volk dat rond de rivier de Don leeft) symboliseren. Die beeldspraak gebruikt de schrijfster om historische beschrijvingen tot leven te roepen.
Paleis van de Sovjets
Op verzoek van haar 92-jarige oma Aleksandra reist Lisa naar de Donbas op zoek naar haar verdwenen oom Kolja. Kort nadat aan Rusland gelieerde verzetsgroepen de Oekraïense Donbas onafhankelijk verklaarde in 2014, is hij verdwenen. Tegen de stroom vluchtelingen in, struikelt Lisa over de grens en komt terecht in het denkbeeldige Paleis van de Sovjets, dat Stalin ooit had willen bouwen. Hier ontmoet ze haar overleden grootvader Nikolaj die haar vertelt over de lotgevallen van haar familie, welvarende boeren die in de jaren dertig door Stalins consorten werden onteigend en te werk gesteld.
Aleksandra wordt gedeporteerd
Een schrijnend verhaal hoe de Oekraïeners door de Russen te werk worden gesteld in fabrieken in Loehansk, waar de zus van oma Aleksandra door honger en ontberingen komt te overlijden. Geen wonder dat de bevolking de komst van de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog niet meteen ziet als een bezetting. Maar dat ze ook in de ogen van Duitsers ‘untermenschen’ zijn, blijkt wel uit het feit dat Aleksandra als tienermeisje wordt gedeporteerd naar Duitsland waar ze te werk wordt gesteld.
Uit het commentaar van andere lezers blijken sommigen moeite te hebben met de verbeelding waarmee Lisa Weeda het feitelijk verhaal vorm geeft. Maar mij gaf ze Aleksandra op deze wijze juist een hart aan het relaas over haar familie.
Meer lezen over boeken
Brigitte Leferink koos 5 boeken om te lezen maar kreeg van haar boekhandelaar nog de tip voor een zesde: Schemerleven van Jaap Robben. Karin de Lange liet ons kennis maken met schrijfster Annie Ernaux. Stella Ruisch pakte het boeken lezen weer op na ‘Violeta’ van Isabel Allende. Ze kan nog niet tippen aan de belezenheid van Brigitte Leferink die mee doet aan de campagne elke week een boek lezen. zo kon ze ook 5 boeken voor extra leesplezier in de zomer meegeven. Nog meer over boeken lezen? Klik dan hier.
Openingsfoto: collage van de cover van ‘Aleksandra’ en historische beelden van huisuitzettingen van ‘rijkere’ boeren in opdracht van Stalin, zoals Lisa Weeda’s familie.
Recente reacties