Vandaag, 25 september begint het Nederlands Film Festival voor de 40ste keer. Een jubileum dus. Daarom is het festival deze keer niet alleen in Utrecht, de bakermat van het festival. Door het hele land vinden premières plaats op wel 100 locaties. Iedereen denkt dat het festival vooral om Nederlandse speelfilms draait maar ook documentaires, tv-films en tekenfilms horen tot het programma. Zelfs games! In iedere categorie wordt een prijs uitgereikt.

De start

Het Nederlands Film Festival werd opgericht door Jos Stelling die zelf furore maakte met de film Mariken van Nieumeghen in 1984. De film haalde zelfs het programma van het wereldwijd bekende filmfestival in Cannes. Hij bedoelde het festival, dat begon in 1981, als onderonsje voor Nederlandse filmmakers. Dit imago kleeft de film nog steeds enigszins aan. Dat is niet terecht, want in 1991 veranderde het festival van naam (De Nederlandse filmdagen werden het Nederlands Film Festival) en het programma werd uitgebreid met documentaires, tv-drama en korte films. Het werd toen ook toegankelijk voor een groot publiek.

Een compilatie van films van Jos Stelling gemaakt ter gelegenheid van het Nederlands Film Festival in 2005.

Prijzenkast uit het verleden

Het beeldje, het Gouden Kalf, is in Nederland inmiddels wel algemeen bekend, hoewel het oordeel van het Nederlandse publiek over de Nederlandse film in het verleden snoeihard was: oubollige, sullige, slecht geacteerde films, met als uitzondering in 1973 Turks fruit. Veel films trokken ook maar een klein publiek. Zoals de film Antonia die in ons land flopte. Maar ‘onze’ Willeke van Ammelrooy als Antonia en Marleen Gorris als regisseuse wonnen met de film in 1996 wel de Oscar voor de beste niet-Engelstalige film. Evenals Karakter van regisseur Mike van Diem twee jaar later. Antonia kreeg een remake in het Engels en Duits. Marleen Gorris won al in 1982 de Gouden Kalf voor beste speelfilm met de Stilte rond Christine M. over een van moord op de eigenaar van een kledingzaak beschuldigde vrouw die alleen maar zwijgt. De film behoort nog steeds tot een van mijn favorieten.

Trailer van het Oscar winnende Antonia met Engelse ondertiteling.

Inmiddels kunnen Nederlandse films ook op binnenlandse belangstelling rekenen. De film Alles is liefde is daar een goed voorbeeld van. De film werd niet alleen gelauwerd met een Gouden Kalf voor beste Nederlandse speelfilm en voor regie maar bereikte ook een groot publiek. met ruim een miljoen bezoekers. Onder de speelfilms die de afgelopen 40 jaar een Gouden Kalf kregen tijdens het Nederlands Film Festival is natuurlijk Turks Fruit, de verfilming van het gelijknamige boek van Jan Wolkers. De film van Paul Verhoeven is met 3,3 miljoen bezoekers nog de steeds de meest bezochte Nederlandse film.

Turks Fruit, icoon van de Nederlandse Film

Tips voor het Nederlands Film Festival dit jaar

Oude prijswinnaars zijn te bekijken, want het blijft natuurlijk wel een jubeljaar voor het festival. Zo kun je opnieuw naar De aanslag en De Heineken ontvoering naast natuurlijk Alles is liefde en Antonia. Veel films zijn dit jaar al eerder in de bioscoop te zien geweest. Als je ze toen gemist heb, grijp dan nu je kans. Dat geldt voor Bumperkleef, een hilarische film over ruzie tussen automobilisten, van wie één het hele gezin erin meesleept, De beentjes van St. Hildegard van de bekende cabaretier Herman Finkers die hiermee de mannenblik over zorgzame vrouwen laat gaan en de film die we bij de première vorig jaar op Meerdanvijftig tipte: Mi Vida over een gepensioneerde kapster die nu eindelijk zelf wil gaan leve, een mooie rol van Loes Luca.

Premières

Uiteraard dingen er ook nieuwe films mee in de competitie. Van de documentaires is Artemis, het oneindig kwartet een mooie documentaire voor muziekliefhebbers om te gaan zien. De film is in 2019 gemaakt in Duitsland door Hester Overmars en volgt het uit elkaar vallen van een wereldberoemd strijkkwartet. De premièrefilm Buladó vertelt het verhaal van verdriet en gemis van een meisje na het overlijden van haar moeder en haar band met haar opa en haar vader op het tropische Curaçao. De trailer laat een toverachtige sfeer zien met prachtige, mysterieuze beelden. Voor liefhebbers van literatuur komt er een vierdelige tv-serie over het boek I.M. van Connie Palmen. De regisseur is Michiel van Erp die eerder de tv-serie Ramses maakte over het leven van Ramses Shaffy.

Buladó is de openingsfilm van het Nederlands Film Festival.

Belevenissen

Er zijn op het Nederlands Film Festival ook mooie dingen te beleven in de categorie ‘interactieve projecten’. Voor onze leeftijdsgroep, niet opgegroeid met games en interactieve media, roept allerlei vragen op over hoe het werkt en wat het eigenlijk is. Het komt er op neer dat je in een scène van een film stapt en om je heen kijkt met een VR-bril op. In de richting waarin je ‘kijkt’, gebeurt er van alles om je heen . Magisch! De première van de installatie More Moiré duurt 7 minuten en dompelt je onder in kleurrijke sferen. Dus als je dan toch naar Utrecht gaat voor het festival, doe dan dit spektakel aan in Kinepolis B2B in de Jaarbeurs. Bevalt het je dan kun je verder naar de bibliotheek Neude voor de NFF Interactive Expo.

Top 40 mooiste films

Als je filmliefhebber bent en vroeger veel tijd in de bioscoop hebt doorgebracht, is een bezoekje aan de pagina Stem nu! ook thuis al een belevenis. Op deze website konden mensen hun stem uitbrengen op wat ze in veertig jaar tijd de meest indrukwekkende film vonden. Ook al kan stemmen niet meer, je wordt herinnerd aan veel moois dat in de bioscoop in veertig jaar tijd te zien was. Per tien jaar zie je enkele van de meest bekende films die stemmers een plek konden geven in de top 40. Om de lijst niet te lang te maken, noem ik hier mijn top drie van de afgelopen tien jaar. Die bestaat uit Glückauf over het sluiten van de mijnen en de gevolgen ervan, een Limburgse gangsterfilm. De mooiste kinderfilm, maar ook voor volwassenen heel mooi was Kauwboy over een eenzaam jongetje, zijn vader en een vogel. Mijn laatste favoriet is Plan C over stuntelende overvallers van een casino met een weergaloos acterende René van ’t Hof, spannend en komisch.

Het festival slaat ook films over…

Tot mijn verbazing mist in de prijzenkast van het filmfestival de film Matterhorn over een streng gelovige man die een zwerver in huis neemt waarna alles ontspoort. René van t Hof speelt net als in Plan C in die film de sterren van de hemel. Een te weinig erkend talent, wat mij betreft! Verder is ook Van de koele meren des doods uit 1982 niet te vinden in het Nederlands Film Festival. Een verfilming naar het boek van Frederik van Eeden door Nouchka van Brakel. Renée Soutendijk schitterde in de hoofdrol van een vrouw die gebukt gaat onder de beperkingen voor vrouwen in het leven van de negentiende eeuw.

‘Van de koele meren des doods’ ontbreekt bij het jubileum van het Nederlands Film Festival.

Ik miste ook Dokter Pulder zaait papavers over een ontsporende huisarts. Maar dat is te begrijpen, want deze film van Bert Haanstra dateert uit de dagen dat er nog geen sprake was van het Nederlands Filmfestival. Weet u meteen hoe oud ik al ben en hoe lang ik al filmverslaafd ben.

Karin de Lange en Wiette van Klingeren schrijven regelmatig over film op Meerdanvijftig.nl. Zo interviewde Karin de Lange Annette Apon over haar film Leonie, actrice en dubbelspionne en schreef Wiette over Mi Vida met Loes Luca en De beentjes van St. Hildegard. Nog meer lezen over film? Klik dan hier.

Openingsfoto: Het Gouden Kalf, de ‘Oscar’ van het Nederlands Film Festival. Foto: Flickr.com/Schermpeter 42