Het zijn vorstelijke weken: ’s ochtends sta ik op met Koningin Juliana en ’s avonds ga ik naar bed met Koningin Elizabeth. Met rode k(r)oontjes lees ik de vuistdikke biografie van Jolande Withuis over de voormalige koningin Juliana: Juliana, vorstin in een mannenwereld. Dat doe ik ’s ochtends bij mijn bordje havermoutpap en elk moment dat ik vrij kan maken. In de avonduren kijk ik naar het nieuwste seizoen van The Crown, over de regeerperiode van de Britse koningin Elizabeth. Ik heb er reikhalzend naar uitgekeken.

Prachtige decors en topcast in The Crown

Eerst maar eens over The Crown; ik schreef er op deze plek al eerder over. Dit Brits historisch kostuumdrama, dat vanaf 2016 op Netflix te zien is, is overladen met prijzen. Prachtige decors, schitterende kostuums, mooie muziek en een cast van topspelers. De serie trapt af met het huwelijk in 1947 van de 21-jarige Elizabeth, -weergaloos gespeeld door Claire Foy- met Philip, hertog van Edinburgh.

Roerige jaren zestig

Het derde seizoen start in 1964 en bestrijkt de roerige jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Het is wel even wennen, want de hoofdrolspelers zijn aanzienlijk ouder geworden en vervangen door andere acteurs. Dat constateert ook koningin Elizabeth, nu gespeeld door Olivia Coleman, terwijl ze het nieuwe ontwerp voor de Britse postzegel bekijkt: “Ouderdom is zelden aardig voor iemand. Niets aan te doen. Je moet gewoon doorgaan.”

Olivia Colman overtuigt

Olivia Coleman is absoluut één van mijn favoriete actrices, sinds haar rol in de detective serie Broadchurch. Met haar vertolking van Queen Anne in The Favourite won ze een zeer verdiende Oscar. Nu slaagt ze er in om een overtuigende, onderkoelde Queen Elizabeth neer te zetten. Na het acteertalent van Claire Foy een knappe prestatie!

Beeld prinses Anne blijft bij

Hoogtepunt van de derde serie vind ik de scène in aflevering 9 van The Crown, waarin prinses Anne luidkeels het nummer ‘Starman’ van David Bowie meezingt in haar auto. Ze rijdt naar het paleis waar ze ontboden is om opheldering te geven over de relatie tussen haar broer Prins Charles en Camilla Parker-Bowles. Neuriënd loopt ze door de gangen van Buckingham Palace, waar lakeien aan weerszijden staan opgesteld. Een beeld dat me nog dagen bijblijft.

Prinses Anne wordt ontboden op het paleis.

Heerlijk om naar The Crown te kijken

Tegen de achtergrond van historische gebeurtenissen als de maanlanding en de mijnramp in Aberfan in Wales wordt net als in de twee eerdere seizoenen in The Crown het fictieve en geïnterpreteerde wel en wee van de leden van het Britse koninklijke huis uit de doeken gedaan. Heerlijk om naar te kijken!

Het script van The Crown (sinds 2016) is geschreven door Peter Morgan. Te zien op Netflix.

Juliana boeiend onderzoek leven vorstin

Van een héél ander kaliber is de vuistdikke biografie die Jolande Withuis schreef over ‘onze’ voormalige koningin: Juliana. Vorstin in een mannenwereld. Hier is geen sprake van fictie. Dit is een degelijk gedocumenteerd boek, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, brieven en privébronnen. Mijn leesplezier is er niet minder om, want Withuis schrijft prachtig en onderhoudend.

Beschrijving leven Juliana ontroert.

Traantje wegpinken

Op boeiende wijze brengt ze Juliana tot leven, vanaf haar geboorte in 1909 tot haar overlijden in 2004, op vijfennegentigjarige leeftijd. Tegen die tijd ben ik zo betrokken geraakt dat ik zowaar een traantje wegpink. Tot mijn eigen verbazing. Want, anders dan mijn tantes uit Baarn die altijd naar de koningin gingen zwaaien, ben ik niet koningsgezind.

Jolande Withuis schrijft op boeiende wijze. Foto: Keke Keukelaar©

Diepe indruk

De beschrijving van Juliana’s leven door Withuis raakt me. De onmogelijke positie waarin de voormalige vorstin door haar geboorte verkeerde, haar verlangen om binnen de mogelijkheden van het strakke paleisprotocol een eigen leven te leiden en haar moeizame huwelijk met Bernhard. Diepe indruk maakt de rol van de prinses, beschreven door Withuis, tijdens haar verblijf in Canada gedurende de Tweede Wereldoorlog.

Onderbelichte kant Juliana

Als een zelfstandige, competente jonge vrouw reist Juliana door de Verenigde Staten. Ze geeft lezingen en sluit vriendschap met presidentsvrouw Eleanor Roosevelt. Tegelijkertijd spant ze zich in zoveel mogelijk steun te krijgen voor het bezette Europa. Het toont een kant van Juliana die altijd, allicht bewust, onderbelicht is gebleven. Ondergesneeuwd onder de verschillende crises waarmee haar 32-jarige koningschap te kampen had. Zoals de koloniale oorlog met de republiek Indonesië, de Hofmans-affaire en het Lockheed-schandaal.

Viering van het 25-jarig huwelijksfeest van Juliana en Bernhard in het Amstelhotel in Amsterdam. Derde van rechts de Engelse Koningin Elizabeth.

Snel veranderende samenleving

Het levensverhaal van Juliana speelt zich af, net als dat van Queen Elizabeth II in The Crown, in de snel veranderende samenleving van de afgelopen eeuw. Het betreft een zeer nabije geschiedenis, die regelmatig hand-in-hand gaat met mijn eigen herinneringen, over een wereld in beweging. Dat verklaart mijn ontroering én mijn rode koontjes!

Plezierige vrijetijdsbesteding

En dat maakt Juliana. Vorstin in een mannenwereld, uitgegeven door De Bezige Bij tot een boek dat iedereen zou moeten lezen en The Crown tot een -uiteraard erg plezierige- vrijetijdsbesteding!

Meer lezen over koningshuizen en actrice Olivia Colman? Op Meerdanvijftig.nl verschenen eerder: God save the queen, Willem-Alexander 50 jaar, The Favourite en Kijken in oktober woonmaand.