Op 17 september deed Gert Nonnekes, zijn vrouw Betty en jongste zoon Elmer mee aan de 20 kilometer lange  ‘Pink Ribbon Dam-tot-Dam Wandeltocht’. Als voorbereiding maakten ze diverse wandelingen. De generale repetitie was een tocht vlakbij huis in Amsterdam-Zuidoost. Zo kwamen ze langs het monument dat komende week, 4 oktober, opnieuw in de aandacht staat. Omdat het op de plek staat waar 30 jaar geleden een El Al-vliegtuig zich in twee flats boorde, bekend als de Bijlmerramp. Het was de grootste  vliegramp die zich in Nederland afspeelde.

Bijlmer omgeven door natuurschoon

De wandeling start bij zoon Elmer voor de deur. Hij heeft een route uitgestippeld via de handige app van het Wandelnetwerk Noord Holland. Net zoals de fiets, gaat de wandeling van knooppunt naar knooppunt. Van oranje naar paars, dan over naar blauw en tot slot rood. De kleur van de pijltjes bedoel ik. Dat zou ‘op papier’ 18 km moeten zijn. Ja ja, maar niet heus… Uiteindelijk was het meer dan 20 km. Oké, we hebben het gehaald. En het was een goede test voor de Dam-tot-Damloop.

Eerst een stuk rondom de Gaasperplas, dan een klein stukje langs de Amstel en vervolgens de Bijlmerweide. Natuurschoon in optima forma. En dat binnen de grenzen van onze eigen stad Amsterdam!

Gaasperplas.

Dan komen we terug in de bewoonde wereld. De oostkant van Amsterdam Zuidoost, in de volksmond nog steeds Bijlmer. En zo kennen we de vliegtuigramp van 4 oktober 1992, nu 30 jaar geleden, als de Bijlmerramp. Onze wandeling brengt ons langs het indrukwekkend monument dat nog steeds aan deze dramatische gebeurtenis herinnert.

Je staat erbij stil

De contouren van de flat in beton met waterpartijen. Een fontein waar de inslag was. ‘De boom die alles zag’, 30 jaar na dato is nog steeds een ontmoetingsplek voor velen. Een herdenkingswand met uitspraken van mensen over de Bijlmerramp. Rondom ‘de boom’ tegelmozaïeken in straattegels, gemaakt door zo’n 2.000 overlevenden, nabestaanden, hulpverleners, klasgenootjes en andere medelevenden. In een speciale werkplaats ter plaatse, onder andere gemaakt van persoonlijke spullen uit de puinhopen: een spiegel, een sleutel, kraaltjes, een asbak, een gebroken ontbijtbordje. Of een mozaïek met een hartje of een enkel woord ter nagedachtenis. “Je loopt er niet overheen, je staat erbij stil…”

De herdenkingsmuur bij de ‘Boom die alles zag.’
Tegelmozaïeken gemaakt door betrokkenen bij de Bijlmerramp.

Mysterie Bijlmerramp is nooit opgelost

Weet u nog waar u was, toen de Bijlmerramp zich voltrok? Is een veel gestelde vraag bij rampen. Eerlijk gezegd, weet ik dat niet meer. Maar de impact des te meer. Een ramp die zijn weerga niet kende. De tijd stond stil. Aan de buis gekluisterd. Verschrikkelijke beelden van een vliegtuig dat verticaal een flat is ingedoken… Een flat met bewoners. Maar hoeveel? En wie? Dat is tot op heden nog steeds niet duidelijk. De oorzaak is het afbreken van twee motoren. Een onbestuurbaar vliegtuig tot gevolg. De piloten hebben nog geprobeerd Schiphol te bereiken. Helaas… Duister is nog wat die mannen in witte pakken daar vlak daarna deden… Geheim agenten? Medewerkers GGD? Of toch nog andere personen? Een mysterie dat nooit is opgelost. En onderwerp is van een televisieserie die nu op televisie is te zien.

Wat blijft is de herinnering. In de Bijlmer wordt nog steeds gerouwd, gespeculeerd en hebben mensen gezondheidsklachten. Google maar eens…

In gedachten verzonken na het zien van het monument, gaan we verder.  

Wandeling is een aanrader!

We lopen door een groene zoom van Amsterdam Zuidoost. Links en rechts afwisselend hoogbouw en laagbouw. De metro op hoge betonnen pijlers. Met graffiti natuurlijk. Her en der wat kunstuitingen. We passeren het Nelson Mandelapark en komen op het Bijlmerplein. Winkels dicht, het is zondag. Wel een terras. Over de helft van de wandeling is het allang tijd voor koffie. Zoon Elmer drinkt nog steeds liever warme chocolademelk.

De hoge betonnen pijlers van het metrospoor.
Wandelen over grindpaadjes en bruggen.

Van Bijlmerplein naar Arena, over de snelweg A2 heen naar wederom een mooi stukje natuur. Net geen Amsterdam meer. We zijn aan de kant van Ouderkerk aan de Amstel. Lopen over smalle grindpaadjes, door bosjes, weilanden en over bruggetjes. Een aanrader! We passeren de Ouderkerkerplas en lopen terug naar ons startpunt. Zo’n 6 uur na vertrek  zijn we klaar.

Meer lezen

In de media krijgt de Bijlmerramp terecht veel aandacht. Na 30 jaar is het ook de laatste keer dat de ramp nationaal wordt herdacht. Karin de Lange tipte waar we op televisie naar kunnen kijken over de ramp. Waar de ideeën over het stadsdeel Amsterdam-Zuidoost vandaan komen, leest u in het verhaal over Le Corbusier. Meer lezen over de wandelingen die Gert Nonnekes heeft gemaakt? Lees dan zijn verhalen over Kamp Westerbork, een Rondje Braassemermeer, Wandelen in het donker en het mooie dorp Sloten. En natuurlijk hoe zijn deelname aan de Dam-tot-Damloop is verlopen!

Openingsfoto: de waterpartij waar het ontbrekende deel van de Bijlmerflat wordt weerspiegeld. Alle foto’s: ©Gert Nonnekes