Dat textiel meer is dan een lap stof om je naaktheid mee te bedekken, realiseer je je onmiddellijk als de temperatuur in de herfst daalt. Mooi moment om in een warm vest of dikke trui een bezoek te brengen aan het Textielmuseum in Tilburg. Geen museum met uitsluitend tentoon gestelde kunstwerken met een uitlegbordje erbij maar een broedplaats van creativiteit, innovatie en voldoende stof tot inspiratie.

Nieuwsgierig naar textielkunst in Tilburg

De nieuwsgierigheid werd al lang geleden gewekt bij een bezoek aan het Van Abbemuseum in het nabijgelegen Eindhoven. Daar hingen stoffen uit de tijd van de Bauhaus-beweging. “Dankzij de expertise van de mensen in het Textielmuseum Tilburg vanaf het ontwerp geweven”, werd er tijdens de rondleiding verteld. Het heeft 4 jaar geduurd maar nu we toch in Tilburg zijn, komt het er eindelijk van om te zien waar die textielkunst vandaan komt.

Onvoorstelbaar hoeveel textielfabrieken er in de 19de eeuw zijn verrezen in de Brabantse stad. De meeste zijn verdwenen maar die van Christiaan Mommers staat er nog in de Goirkestraat. In 1860 begon hij er een wollendeken-fabriek. Nu is het met uitbreidingen erbij het thuis van het Textielmuseum annex Textiellab. Van heinde en ver komen ontwerpers hier naartoe om te experimenteren met weefsels. Maar ook wordt hier nog in opdracht van bedrijven samples geweven voor tapijten en stoffen.

Over kaarden en kettingscheren

Maar laten we bij het begin beginnen. Eeuwen geleden is men tot de ontdekking gekomen dat het schaap een vacht heeft die niet alleen het dier maar ook de mens warm kon houden. In de eerste zaal van het Textielmuseum worden we meegenomen in het proces van wol naar draad. Met het geluid van de stoommachine die alle machines aandrijft in de oren leren we over kaarden en kettingscheren.

Zo maak je van wol een draad….

Kennis van wevers dreigt te verdwijnen

Even verderop staan een aantal vrijwilligers, (oud-)wevers de draden van de kettingscheermachine te ontwarren: storing! De machines zijn een kwetsbaar goed, want wie maakt ze nog? En de kennis van weven dreigt ook te verdwijnen, vrezen de zestigers die in het museum en het lab voor de technische begeleiding zorgen. Gelukkig hebben ze er sinds kort een Zuid-Amerikaanse collega bij gekregen die door de liefde naar Tilburg is gekomen.

Een wollen draad bestaat uiteindelijk uit meerdere draadjes.
Maar die raken wel eens in de war als de machine een storing heeft.

Textielmuseum vol bedrijvigheid

Het lijkt onvoorstelbaar als we tussen de hamerende machines rondlopen. Aan de ene kant van de muur staan medewerkers met een machinepistool een tapijt te tuften (ooit deed mijn moeder dat met een tapijthaak). Aan de andere kant wordt geëxperimenteerd met textiel dat het mogelijk moet maken om zonne-energie op te wekken.

Zo maak je al tuftend….
….een modern tapijt.

Zelfs de bibliotheek is het toonbeeld van bedrijvigheid. Geen kasten vol leggers maar vitrines waar internationale textielkunstenaars uitleggen wat ze in samenwerking met het Textiellab tot stand hebben gebracht. Het is bijna onmogelijk om de ‘creabea’ in jezelf te blijven ontkennen. Je wordt er zelfs nadrukkelijk op een aantal plaatsen in het Textielmuseum toe uitgenodigd. De onvermijdelijke museumwinkel aan het eind maakt door alle leuke, originele (maar niet goedkope) textiel producten extra hebberig.

Meer over Tilburg en Brabant…

De lezing die prof. dr. Andrea Maier op uitnodiging van het Science Café Tilburg hield bracht ons naar het zuiden. Tilburg is een leuke uitvalsbasis voor een weekeindje weg, kwamen we zo tot de ontdekking. Kees Rooze en zijn vrouw kozen daarvoor het verderop gelegen Deurne. Aanleiding om het Textielmuseum in Tilburg te zoeken was 4 jaar geleden ons bezoek aan het Van Abbemuseum in Eindhoven. Ook een aanrader!

Alle foto’s: ©Stella Ruisch