Er wordt steeds minder voedsel verspild in Nederland maar toch werd er in 2019 nog 34 kilo per persoon weggegooid. Karin de Lange gooit zelden of nooit iets weg. Is er over van gisteren? Dan voegt ze daar verse ingrediënten aan toe. ‘Sjieke kliekjes’, noemt ze dat. Stella Ruisch en Brigitte Leferink nemen regelmatig het stokje van haar over. Tijd voor een pleidooi voor oud brood: maak er wentelteefjes van!

Verboden te voeren

Op de brug staat een jongen een half wit brood te voeren aan de vogels. Dit is Amsterdam en sinds 1 april is het verboden om vogels te voeren. Omdat met de vogels ook de ratten worden gevoerd. Terwijl ik het denk, passeert een vrouw op de fiets hem en roept: “Dat mág niet!” Ik ben het roerend met haar eens. Maar vooral omdat het zonde is: van oud brood kan je heerlijke wentelteefjes maken!

Gewoon oud brood

Het was de tractatie in mijn jeugd, waarin ik ook heel vaak gewoon droog oud brood te eten kreeg. Als mijn moeder zin had werden de oude boterhammen eerst in melk geweekt en daarna gebakken in de pan. Toen ik later door kookboeken bladerde, zag ik dat er eigenlijk nog een geklopt ei bij moet maar daar deed mijn moeder niet aan. En ik vond ze zo ook heerlijk. Vooral omdat er dan suiker gemengd met kaneel op ging. Een van de weinige keren dat we zoet beleg mochten.

Boterhammen, zowel vers als oud heerlijk! Foto: Hermaion/Pexels.nl.

Wentelteefjes, wel een gekke naam

Terwijl ik nu naar recepten op internet zoek (die zijn er in alle soorten en maten, er is zelfs een eigen website voor wentelteefjes), begin ik de naam steeds gekker te vinden. Ik besluit het stof van mijn etymologisch woordenboek uit 1979 te slaan en naar de oorsprong van het woord te zoeken. ‘Wordt verklaard uit wentel ’t eventjes’, staat er te lezen. ‘Te vergelijken met hangop. Het is evenwel denkbaar dat het een naar teef vervormde naam van een bakvorm is. In Zuid-Nederland wordt het ook wel ‘ghewend brood’, ‘gewonnen’ brood genoemd.’ En dat zou dan weer herinneren aan hoe de Fransen wentelteefjes noemen: pain perdu. In Engeland heet het French toast maar toch waren de Fransen niet de uitvinders van wentelteefjes. Dat waren de Romeinen.

Wentelteefjes kun je in vele variaties maken, met wit brood maar ook met bruin brood. Je kunt ze bakken in olie, boter of ghee (zoals Miljuschka Witzenhausen gebruikt). Zelf klop ik op gevoel in een diep bord een ei los met melk aangelengd en daar doop ik de boterhammen in. Even laten weken en dan bakken tot ze goudbruin zijn. Is het mengsel op en het brood nog niet, maak je gewoon weer nieuw.

Om houvast te geven, hierbij het (basis)-recept uit mijn kookbijbel Kookook.

Wentelteefjes

Nodig voor 2 personen:

  • 1 ei
  • 1,5 dl. melk
  • 4 sneetjes witbrood
  • ca. 1 eetlepel suiker
  • 1 mespunt kaneel
  • 30 gr. boter

Bereiding:

Klop het ei los in een kom onder toevoeging van de melk. Wentel de teefjes door het eimengsel en leg ze vervolgens op elkaar in de kom. Draai het stapeltje om totdat het hele mengsel in het brood is getrokken. Meng de suiker met de kaneel.

Verhit de boter in een grote koekenpan, wacht tot een deel van het schuim is weggetrokken en bak de sneetjes brood  op een matig hoog vuur in 3 tot 4 minuten goudbruin. Leg de wentelteefjes op warme borden en bestrooi ze met het suiker-kaneelmengsel.

Meer sjieke kliekjes

In Sjieke kliekjes tegen voedselverspilling legt Karin de Lange uit hoe ze tot haar eigen recepten komt, mét een recept voor moussaka. Van een restje pastinaak kan ze ook een lekkere linzensoep maken. Stella Ruisch weet van het restant bietjes en asperges ook iets lekkers te maken. Een half bakje champignons deed het nog goed in een ‘campinggerecht‘ .Ook een zak paprika’s ging schoon op. Lezers tipten ook nog paprikachutney. Geïnteresseerd in vegetarische recepten? Brigitte Leferink maakt ter gelegenheid van wereld veganismedag een heerlijk chocolade bananenbrood. Of zelf maak je eigen brood, zoals Marlies Mielekamp sinds kort doet met haar nieuwe broodbakmachine!

Openingsfoto: Jo Crystal/Unsplash